Oedeem is een vochtopeenhoping in een deel van het lichaam als gevolg van een verstoord evenwicht tussen de aanvoer en afvoer van vocht. Dit kan zich uiten in zwelling, een gevoel van zwaarte, spanning of stuwing van de huid met een pijnlijk of tintelend gevoel. Er zijn verschillende soorten oedeem, namelijk: lymfoedeem, veneus oedeem en lipoedeem.
Lymfoedeem is een ophoping van eiwitten en vocht ten gevolge van een defect of onvoldoende functionerend lymfsysteem. Lymfoedeem kan een aangeboren oorzaak hebben, dit betekent dat er een aangeboren probleem is aan het lymfstelsel, dit noemt men primair lymfoedeem. Dit oedeem kan direct na de geboorte aanwezig zijn of zich later in het leven ontwikkelen als het zogenaamde ‘slapend oedeem’ getriggerd wordt. Er is sprake van secundair lymfoedeem wanneer het oedeem ontstaat na beschadiging van het lymfsysteem door een externe factor zoals bestraling, een operatie waarbij de lymfklieren worden verwijderd of een (wondroos)infectie. Secundair lymfoedeem komt relatief vaak voor na behandeling van kanker. Het is belangrijk om lymfoedeem te laten behandelen om erger – zwelling en verharding – te voorkomen en klachten te verminderen.
Veneus oedeem (CVI = chronisch veneuze insufficiëntie) is een functieverstoring van het veneuze systeem (aderen). De kleppen in de aderen werken niet meer optimaal waardoor de vochtafvoer belemmerd wordt en er klachten aan de benen kunnen ontstaan. Er is sprake van zwelling in de benen (vaak vnl. rondom de enkels) die in de loop van de dag toeneemt, een zwaar en moe gevoel in de benen en/of rusteloze benen na enige tijd staan. Zonder behandeling blijft veneus oedeem bestaan en heeft u een verhoogt risico op het ontstaan van een ‘open been’ (wond). Veneus oedeem komt regelmatig voor in combinatie met lymfoedeem.
Lipoedeem is een ophoping van vet(lip) en vocht(oedeem). De vetcellen bij lipoedeem zijn vergroot en kunnen een dubbele kern hebben. Deze vergrote vetcellen trekken vocht aan en houden dit vast. De huid wordt hierbij stugger en onregelmatiger, vooral als er sprake is van overgewicht. Als gevolg hiervan kan er zwelling ontstaan. Deze zwelling is symmetrisch aanwezig in de bovenbenen, benen en soms in de armen. Lipoedeem kan gecombineerd met lymfoedeem aanwezig zijn, in dit geval zijn ook de voeten gezwollen. De benen zijn vaak pijnlijk, zwaar, vermoeid, koud en er ontstaan gemakkelijk blauwe plekken. Ook kunnen aan de dijbenen fijne putjes ontstaan, ook wel sinaasappelhuid genoemd.
Lipoedeem is een aandoening die niet altijd door medici wordt herkent. Lipoedeem wordt meestal zichtbaar aan het eind van de puberteit en verdwijnt niet wanneer men veel gewicht verliest. Behandeling met compressie zal nodig zijn om de klachten te verminderen en de benen in omvang te laten afnemen.
Voor oedeemtherapie heeft u een verwijzing van een arts nodig. De kosten voor oedeemtherapie vallen vanaf de 21e behandeling onder de basisverzekering. De eerste 20 behandelingen worden vergoed uit de aanvullende verzekering. U kunt ook zonder verwijzing komen om oedeem te laten behandelen, dan valt de behandeling onder fysiotherapie. Het is dan geen chronische indicatie en wordt niet vergoed uit het basispakket. Raadpleeg uw polisvoorwaarden om te zien welke vergoeding voor oedeemtherapie u heeft. Bekijk hier het overzicht voor vergoedingen vanuit uw zorgverzekering. Voor manuele lymfedrainage en oedeemtherapie geldt tevens een apart tarief, zie onze tarievenlijst.
Algemeen fysiotherapeut, Oedeemtherapeut, MSc Oncologiefysiotherapeut
Fysiotherapeut, Acupuncturist, Dry Needling, Specialist in myofasciale klachten, Hoofdpijn- en duizeligheidsklachten