Whiplash gerelateerde klachten acceleratie-decelleratie trauma / traumagerelateerde nekpijn

Whiplash gerelateerde klachten

Bij een whiplash ondergaat de nek plotseling aanzienlijke krachten, vaak veroorzaakt door een kop-staartbotsing, waarbij een auto van achteren wordt aangereden en het hoofd van de inzittende snel naar achteren en vervolgens naar voren slingert. Hoewel niet altijd direct aantoonbaar letsel aan de nek optreedt na een whiplash-trauma, kunnen patiënten nog weken tot zelfs jaren na het ongeval klachten ervaren.

Afspraak maken

Beschrijving van de aandoening

Whiplash, letterlijk vertaald als 'zweepslag', wordt vaak geassocieerd met spierletsel, vergelijkbaar met een zweepslag in de kuit. Echter, bij een whiplash is niet altijd sprake van spierletsel. Men vermoedt dat compressie (samendrukking) en tractie (trek) van de nek verschillende structuren kunnen beschadigen. In gevallen van ernstig letsel, zoals gebroken nekwervels, kan dit zichtbaar worden gemaakt op een röntgenfoto. In veel andere gevallen is de oorzaak van de klachten niet altijd duidelijk.

Oorzaak en ontstaanswijze

Whiplash treedt vaak op bij (auto-)ongevallen, zoals kop-staartbotsingen. Andere activiteiten of ongevallen, zoals duiken, uitglijden, vallen van de trap, vallende voorwerpen op het hoofd, bungeejumpen, kopballen, skiën, karten, paardrijden, een harde vliegtuiglanding, botsauto's of een klap tegen het hoofd, kunnen ook een whiplash veroorzaken. Soms wordt de term 'traumagerelateerde nekpijn' gebruikt om negatieve associaties te vermijden.

Klachten en verschijnselen: symptomen

Na een whiplash kunnen verschillende klachten optreden, zowel direct na het ongeval als enkele dagen, weken of maanden later. Veel voorkomende klachten zijn nekpijn, verminderde beweeglijkheid van de nek, hoofdpijn, overgevoeligheid voor licht (fotofobie), pijn in schouder en arm, duizeligheid, concentratieproblemen, vermoeidheid, angstgevoelens, verminderd zicht, depressie, verhoogde irritatie of stress, pijn in de rug, slapeloosheid, tintelingen, prikkelingen of een doof gevoel in de hand, tranende ogen, en verminderde zin in seks.

Afspraak maken

Diagnose

Bij directe klachten na een whiplash is het raadzaam eerst de huisarts of eerste hulp te raadplegen. De diagnose wordt gesteld aan de hand van het ontstaansmechanisme en het lichamelijk onderzoek, waarbij verschillende nekstructuren worden onderzocht. Röntgenfoto's kunnen botbreuken uitsluiten. De ernst van whiplash-gerelateerde klachten wordt in gradaties ingedeeld, variërend van geen klachten (graad 0) tot breuken of dislocaties (graad 4).

Behandeling en herstel

De behandeling richt zich op het inzichtelijk maken van de klachten voor de patiënt, het aanleren van zelfstandige omgang met de klachten, en het bieden van handvatten voor actief herstel. In de eerste 4 dagen is de focus op pijnvermindering, gevolgd door aanpak van nekfuncties en activiteiten tussen 4 dagen en 3 weken. Na 3 tot 6 weken wordt de belasting geleidelijk opgebouwd, waarbij het doel is dat de patiënt weer normale dagelijkse activiteiten oppakt. Bij aanhoudende klachten na 6 weken neemt de kans op volledig herstel af. Actieve oefeningen zijn essentieel, tenzij ernstig letsel is uitgesloten. Bij een vertraagd herstel na 3 maanden worden andere benaderingen overwogen. Bij klachten langer dan 3 maanden is de kans op volledig herstel beperkter. Bij directe klachten na een whiplash is het verstandig eerst uw huisarts te bezoeken of langs de EHBO te gaan.