Heupartrose - Coxartrose / Kraakbeenbeschadiging in de heup / Heupslijtage

Heupartrose

Heupartrose is een veelvoorkomende aandoening waarbij het kraakbeen in het heupgewricht beschadigd raakt. Dit resulteert in een minder soepele beweging van het gewricht, wat leidt tot stijfheid en pijn in de heup. Hoewel de symptomen vaak in verband worden gebracht met ouderdom, kunnen ze ook op jongere leeftijd voorkomen. In de volksmond wordt dit vaak 'heupslijtage' genoemd, maar deze term is niet volledig accuraat. Het kraakbeen in het gewricht verliest kwaliteit en dikte, en deze aandoening vereist gerichte aandacht.

Afspraak maken

Beschrijving van de aandoening

Het heupgewricht, bestaande uit kop en kom, is bedekt met een dun laagje kraakbeen dat fungeert als schokdemper en zorgt voor soepele bewegingen tussen de botdelen. Bij heupartrose neemt de kwaliteit van dit kraakbeen af, waardoor de gewrichtsbewegingen minder soepel verlopen en schokken minder goed worden opgevangen. Pijn bij artrose komt niet direct van het kraakbeen zelf, omdat dit geen zenuwen bevat, maar eerder van structuren rond het gewricht, zoals spieren, pezen en het gewrichtskapsel, die na verloop van tijd ook aangetast kunnen raken.

Oorzaak en ontstaanswijze

Heupartrose treft meestal patiënten ouder dan 50 jaar, waarbij de klachten geleidelijk ontstaan en al enkele maanden aanwezig kunnen zijn. Hoewel artrose een natuurlijk verouderingsproces is, kan het op jongere leeftijd optreden en wordt het beïnvloed door factoren zoals (aangeboren) standsafwijkingen van de heup, overgewicht, roken, voedingspatroon, verminderde spierkracht, diabetes, eerdere gewrichtsblessures, erfelijke aanleg, en geslacht, waarbij vrouwen vatbaarder zijn voor heupartrose.

Klachten en verschijnselen: symptomen

Heupartrose manifesteert zich met symptomen zoals stijfheid in het heupgewricht, pijn in de lies, bil of bovenbeen, ochtendstijfheid die afneemt na activiteit, beperkte beweeglijkheid in alle richtingen, een hard eindgevoel bij eindstandige passieve bewegingen en drukpijn aan de voorzijde van het heupgewricht. Krachtverlies bij zijwaarts heffen van het been kan resulteren in het teken van Duchenne, waarbij de patiënt in een waggelgang loopt met een helling van de romp naar de aangedane zijde.

Afspraak maken

Diagnose

De diagnose wordt meestal gesteld op basis van lichamelijk onderzoek en het verhaal van de patiënt. Röntgenfoto's worden overwogen bij twijfel of als een operatie wordt overwogen, en tonen gewoonlijk versmalling van de gewrichtsspleet en mogelijke osteofytvorming.

Behandeling en herstel

Aangezien verloren kraakbeen niet kan worden hersteld, is de behandeling gericht op het verminderen van klachten. Beweging zonder overbelasting van de heup is essentieel, en leefstijlaanpassingen, zoals stoppen met roken, gewichtsverlies en het verbeteren van spierkracht, spelen een belangrijke rol. Fysiotherapie is effectief, maar bij onvoldoende verbetering kan een operatieve ingreep, zoals het plaatsen van een heupprothese (kunstheup), worden overwogen, waarbij de kop en/of kom worden vervangen. Dit kan een halve of totale heupprothese betreffen, afhankelijk van de ernst van de klachten.