Handartrose: Degeneratie van hand- en vingergewrichten

Handartrose

Handartrose kenmerkt zich door pijn en stijfheid in de gewrichten als gevolg van het verdwijnen van kraakbeen, vaak aangeduid als gewrichtsslijtage. Deze aandoening komt voornamelijk voor in de vingers en aan de duimzijde van de hand of pols en manifesteert zich met name bij het ouder worden. Hoewel het vaak als slijtage wordt aangeduid, is dit eigenlijk niet correct; eerder is er sprake van schade en verlies van gewrichtskraakbeen. Artrose, een natuurlijk proces, treft vroeg of laat bijna iedereen, waarbij de meerderheid van de mensen ouder dan 55 jaar enigszins aan hand- of polsartrose lijdt, terwijl slechts 20% daadwerkelijk klachten ondervindt.

Afspraak maken

Beschrijving van de aandoening

De meeste gewrichten bestaan uit twee gladde, met kraakbeen bedekte botuiteinden, wat zorgt voor een soepele beweging. Artrose ontstaat wanneer deze gladde oppervlakken onregelmatigheden vertonen en beschadigd raken. Handartrose resulteert in pijnlijke en stijve gewrichten in de handen en vingers. Hoewel de klachten door artrose kunnen worden verminderd, herstelt het kraakbeen niet, omdat beschadigd kraakbeen niet regenereert.

Oorzaak en ontstaanswijze

De klachten ontwikkelen zich meestal geleidelijk door veroudering of langdurige belasting. Kraakbeenbeschadiging kan ook optreden na gewrichtsletsel of als gevolg van auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis.

Klachten en verschijnselen: symptomen

Artrose in de handen en vingers, voornamelijk aan de duimzijde van de onderarm, gaat gepaard met pijn en stijfheid. Andere symptomen zijn ochtendstijfheid, die na een periode van inactiviteit binnen 30 minuten verdwijnt, pijn bij wringende bewegingen, en mogelijk krachtverlies. Omdat artrose vaak in meerdere gewrichten voorkomt, kunnen beide handen worden beïnvloed.

Afspraak maken

Diagnose

Een grondige anamnese, inspectie van de hand en lichamelijk onderzoek bieden vaak voldoende basis voor de diagnose handartrose. Röntgenfoto's kunnen veranderingen in kraakbeen en bot tonen, maar aanvullend onderzoek is niet altijd nodig, aangezien de behandeling meestal niet verandert op basis van een röntgenfoto. In ernstigere gevallen kan een röntgenfoto echter leiden tot een andere behandeling, zoals een operatie.

Behandeling en herstel

Bij ernstige pijn moeten de aangedane gewrichten tijdelijk worden ontzien, maar volledige immobilisatie is niet de oplossing. Gecontroleerde beweging, zoals buigen en strekken van de hand- en polsgewrichten, kan helpen bij het behoud van kracht en flexibiliteit. Fysiotherapie kan hierbij ondersteunen.

Behandelingsopties omvatten het gebruik van spalken om overbelasting te voorkomen, het innemen van pijnstillers en ontstekingsremmende medicatie tijdens periodes van ernstige pijn, en in ernstige gevallen chirurgische ingrepen, zoals het vastzetten of vervangen van pijnlijke gewrichten door kunstgewrichten