Corpus liberum (Gewrichtsmuis)

Corpus liberum

Een corpus liberum betreft een vrij rondzwevend stukje kraakbeen of botweefsel binnen een gewricht, ook wel bekend als een 'gewrichtsmuis'. Dit fenomeen kan leiden tot beperkte beweging van de gewrichten. Aangezien kraakbeenweefsel zijn voeding uit de gewrichtsvloeistof (synovia) haalt, kan een los zwervend stukje kraakbeen na verloop van tijd in omvang toenemen.

Afspraak maken

Beschrijving van de aandoening

Een corpus liberum kan normale bewegingen van een gewricht hinderen, waardoor het gewricht soms 'op slot kan schieten'. In feite wordt de beweging (tijdelijk) geblokkeerd. Hoewel corpus libera in principe in elk gewricht kunnen voorkomen, worden ze het vaakst aangetroffen in de knie en de elleboog.

Oorzaak en ontstaanswijze

Corpus libera kunnen op elke leeftijd voorkomen en worden vaak veroorzaakt door verschillende factoren. Bij kinderen kan het ontstaan door een slechte doorbloeding van het bot, wat leidt tot het afbreken van een stukje bot met kraakbeen (osteochondritis dissecans). Bij ouderen zien we vaak dat het corpus liberum het gevolg is van artrose, waarbij de conditie van het kraakbeen verslechtert en stukjes loslaten. Soms ontstaat een los zwervend stukje bot of kraakbeen als gevolg van een breuk (fractuur) na een ongeval.

Klachten en verschijnselen (symptomen)

Een corpus liberum veroorzaakt niet altijd klachten, maar kan leiden tot slotklachten, waarbij het gewricht plotseling blokkeert. Men voelt vaak een verschuiving in het gewricht wanneer het losse stukje onder druk opzij wordt geduwd. De klachten kunnen op verschillende plaatsen in het gewricht worden gevoeld, aangezien het los zwervende stukje weefsel zich binnen het gewricht kan verplaatsen. Hoewel de klachten soms lijken te verdwijnen wanneer het corpus liberum zich in een positie bevindt waar het geen overlast veroorzaakt, kunnen de klachten later weer opduiken.

Afspraak maken

Diagnose

De diagnose wordt doorgaans gesteld op basis van het verhaal van de patiënt. Tijdens het lichamelijk onderzoek probeert de arts of fysiotherapeut de klachten op te wekken, hoewel dit niet altijd succesvol is. Aanvullend onderzoek, zoals een röntgenfoto of MRI, is nodig om het corpus liberum zichtbaar te maken.

Behandeling en herstel

In de meeste gevallen wordt een corpus liberum verwijderd met behulp van een kijkoperatie (artroscopie) om verdere schade aan het gewricht te voorkomen. Bij een groter stuk bot met kraakbeen, zoals bij osteochondritis dissecans, wordt vaak geprobeerd het stukje terug op zijn plaats te zetten via een operatie. Over het algemeen verdwijnen de klachten na de operatie, vooral wanneer het losse stukje is verwijderd en er weinig bijkomende schade is.